Geschreven door Mirjam Bosveld

Van heel wat toeschouwers mogen we trots zijn op onszelf. Onze regisseur en schrijver Mirjam Bosveld al helemaal. Wat een prestatie. Maar ook: wat een bijzonder spel. Een serieus stuk over vrijheid en oorlog in je hoofd, maar met een komische toets er overheen. Een mooi stuk hoorden we van verschillende kanten. Mooi bedacht. Mooi gespeeld. Integer. Mensen die het boek PAAZ van Myrthe van der Meer hadden gelezen, herkenden patronen.

We verbeelden verwikkelingen op zo’n PAAZ, een psychiatrische afdeling van een ziekenhuis. Minimaal decor. Weinig prikkels aan de wanden. Kale stoelen en tafels. Weinig beweging op het toneel. Veel nadruk dus op wat er tussen de verschillende acteurs gebeurt. Focus op de interactie. We moesten leren om daar mee om te gaan. Spanning hing rond je persoon. Hoe zit je dan samen in die ruimte, wat doe je, hoe gedraag je je? Het lag meer onder een vergrootglas dan ooit. Hoe verbeeld je onrust lijfelijk, zonder dat het een karikatuur wordt?

Alle spelers kregen hun “eigen” problematiek toebedeeld. Anders dan in andere stukken die Mirjam schreef en regisseerde, bepaalde juist wat er zich in ons hoofd afspeelde de interactie. En niet alleen van de cliënten. Eh patiënten. Eh cliënten. Maar ook de verpleegkundige staf en de psychiater. Alleen de man van de huishoudelijke dienst leek een antenne te hebben voor de mensen die we speelden. Je merkt dan wel hoe dun de scheidslijn is tussen al of niet “normaal”.

Dat vrijheid vast zat in ons hoofd gold voor ons allemaal. De fysieke oorlog kwam bovendien mee met de stoere, grote en sterke Patrick en zijn PTSS achtige herinneringen aan Dutchbat in Srebrenica. Patrick die er niet tegen kan als het woord moord valt, of als er een documentaire op TV is over oorlog. Anderen die daar juist van smullen. Of alleen in zichzelf zitten. Je bedenkt je hoe de strijd in je hoofd, wat er in het echt op deze wereld gebeurt, spiegelt. Het loopt in het stuk uit op geweld. Psychisch en fysiek geweld.

Dan, als de demente Coosje Goudsmit op het podium vertelt van Hoevelaken in april 1945, volgen we -samen met de zaal- stil en aandachtig haar verrassend heldere relaas over de laatste dagen van de Duitse bezetting. Telkens weer laten we ons ontroeren door het verhaal zoals Riet van Delden dat uit naam van Coosje vertelt. Bijzonder wat een uitwerking dat heeft, op ons en op de zaal.

Blij dat we dit hebben neergezet. Blij met iemand als Mirjam Bosveld.